Trung Quốc siết xuất khẩu UAV

Bắt đầu từ tháng 9/2024, Trung Quốc đã thắt chặt kiểm soát xuất khẩu máy bay không người lái (UAV). Theo báo cáo của Nikkei Asia ngày 24/6, kể từ đó, giá linh kiện UAV vận chuyển từ Trung Quốc sang Mỹ đã tăng gấp ba lần, thậm chí cao hơn trong một số trường hợp.

Một thương nhân người Pháp chia sẻ với Financial Times rằng ông phụ thuộc rất nhiều vào các linh kiện UAV từ Trung Quốc. Ông ước tính rằng công nghệ của các nhà sản xuất châu Âu tụt hậu so với Trung Quốc khoảng ba năm. “Chúng tôi đã cố gắng sản xuất máy bay không người lái ở châu Âu, nhưng không thể đạt được trình độ công nghệ như Trung Quốc,” ông nói.

Trước đó, vào tháng 7/2024, chính phủ Trung Quốc đã công bố điều chỉnh các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với UAV, với quy định mới có hiệu lực từ tháng 9 cùng năm. Các sản phẩm bị kiểm soát bao gồm: động cơ và thiết bị điều khiển UAV, tia laser chỉ mục tiêu, và thiết bị gây nhiễu điện tử chống UAV.

Dữ liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho thấy, trong số các mặt hàng bị kiểm soát, khối lượng xuất khẩu của một số thiết bị hình ảnh hồng ngoại dùng để phát hiện nhiệt độ bề mặt đã giảm đáng kể.

Khi được lắp đặt trên UAV, thiết bị hình ảnh hồng ngoại có thể phát hiện bức xạ nhiệt vào ban đêm và tạo thành hình ảnh. Trong mục đích dân sự, chúng được sử dụng để tìm kiếm người mất tích vào ban đêm hoặc ở địa hình phức tạp như vùng núi, và để kiểm tra hiệu suất các tấm pin mặt trời.

Từ tháng 9/2024 đến tháng 4/2025, khối lượng xuất khẩu thiết bị hình ảnh hồng ngoại của Trung Quốc giảm khoảng 30% so với cùng kỳ năm trước, trong khi tổng giá trị xuất khẩu lại tăng gần 50%. Dưới sức ép cung cầu, giá đơn vị đã tăng gấp đôi. Đặc biệt, xuất khẩu sang thị trường Mỹ – khách hàng lớn nhất – giảm khoảng 60%, trong khi giá đơn vị tăng tới 3,5 lần.

Các bộ phận UAV khác cũng bị ảnh hưởng nặng. Xuất khẩu toàn cầu thiết bị đo lường quán tính – cảm biến then chốt cho khả năng bay ổn định – giảm tới 80%, trong khi giá đơn vị tăng gấp bốn. Giá động cơ DC dùng trong UAV tăng khoảng 30%, còn động cơ AC tăng 16%.

Phương Tây chật vật xoay xở

Theo Financial Times, do chính sách siết xuất khẩu UAV của Trung Quốc, giá linh kiện đã tăng vọt. Một nhà sản xuất UAV quân sự của Pháp cho biết, khi tìm cách nhập khẩu camera ảnh nhiệt từ Trung Quốc, họ đã nhận được báo giá cao gấp đôi trước đó.

Dữ liệu từ tổ chức nghiên cứu Drone Industry Insights cho thấy 70–80% UAV thương mại toàn cầu được sản xuất tại Trung Quốc, nơi chiếm ưu thế rõ rệt về các thành phần cốt lõi như cảm biến và bộ điều khiển tốc độ. Một báo cáo do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) công bố vào tháng 12 năm ngoái xác nhận rằng DJI Innovations là nhà sản xuất UAV thương mại lớn nhất thế giới, nắm tới 90% thị phần tại Mỹ.

Tuy nhiên, Washington đang tăng cường phản ứng. Từ năm 2017, Lầu Năm Góc đã ban hành lệnh cấm quân đội Mỹ sử dụng UAV DJI, viện dẫn lo ngại về “rủi ro bảo mật dữ liệu”. Năm 2020, Bộ Thương mại Mỹ tiếp tục đưa DJI cùng nhiều công ty Trung Quốc khác vào “danh sách thực thể” bị kiểm soát xuất khẩu, với lý do “đe dọa an ninh quốc gia Mỹ.” Đến nay, hầu hết các cơ quan liên bang Mỹ – bao gồm cả Bộ Quốc phòng – đều bị cấm mua sản phẩm của DJI.

Phản ứng trước các động thái trên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã nhiều lần lên tiếng phản đối, cho rằng các lệnh cấm từ Mỹ gây tổn hại đến hợp tác kinh tế – thương mại bình thường giữa hai nước.

Theo doisongphapluat.nguoiduatin.vn

(Theo Guancha, Financial Times...)